Zelfcompassie: een cadeau aan jezelf in de decembermaand

December is bij uitstek de maand van compassie. Een tijd waarin we traditiegetrouw meer omkijken naar elkaar en net wat liever proberen te zijn. Maar hoe vriendelijk zijn we eigenlijk voor onszelf geweest het afgelopen jaar? Onderzoek toont aan dat zelfcompassie bijdraagt aan een betere gemoedstoestand, terwijl een gebrek daaraan kan leiden tot gevoelens van somberheid en zelfs depressie. Toch zijn we vaak onze eigen grootste criticus. Waarom behandelen we onszelf soms slechter dan wie dan ook? 

Zaterdagmiddag, hardlopen over de Sallandse Heuvelrug

Na een pittig klimmetje sta ik op de top van de Holterberg, omgeven door het betoverende landschap van de Sallandse Heuvelrug. Hier, bij mijn 'hutje op de hei' neem ik een moment om op adem te komen. Tijdens de corona periode rende ik vaak naar dit uitzichtpunt om het prachtige landschap in me op te nemen. Maar het afgelopen jaar bezocht ik deze plek alleen nog maar in gedachten. Het hutje op de hei werd symbool van mijn depressie, het werd mijn laatste rustplaats, dacht ik. Dit was de plek waar mijn vrienden en familie naartoe zouden gaan na de crematie om mijn as uit te strooien. Gelukkig ben ik niet mijn gedachten.

Vandaag ben ik hier terug om een bewogen jaar te overzien, een jaar waarin een constant gevoel van falen, schaamte en tekortschieten me achtervolgde. Ik ben hier om zelfcompassie te oefenen; om op een vriendelijke, niet-veroordelende manier te reflecteren op de donkerste periode uit mijn leven. Ik vervolg mijn trail, zonder plan, puur op gevoel en laat mijn gedachten de vrije loop. Door op 100% neusademhaling te lopen houd ik mijn hartslag laag en voelt mijn lichaam ontspannen aan. Ik ervaar al snel een gevoel van dankbaarheid voor alle lessen die ik het afgelopen jaar heb mogen leren.

Les 1: Denken met compassie. Je bent niet je gedachten. 

‘Mensen breken niet omdat ze zwak zijn, maar omdat ze veel te lang sterk waren’. Als specialist op het gebied van welzijn had ik nooit verwacht dat ik zelf in een depressie zou terechtkomen, dat ik de grip op mijn gedachten volledig zou kwijtraken. Op een gegeven moment raak je verstrikt in de verhalen die je jezelf vertelt. Je wordt boos op het feit dat de malle molen in je hoofd blijft draaien, juist wanneer je heel consequent je dagelijkse meditatie en yoga-oefeningen doet. Ik heb geleerd dat deze innerlijke criticus; de stem in je hoofd die overal commentaar op levert, niet de baas is. Zelfcompassie betekent dat je oefent om zonder oordeel naar je gedachten te kijken en deze te accepteren zoals ze zijn.

Les 2: Voelen met compassie. Erken en geef ruimte aan je emoties.

Of het nou gaat om een onbeantwoorde liefde, uitdagingen op je werk of ziekte binnen de familie, erken de gevoelens van boosheid of verdriet die daarbij gepaard gaan. Ik heb geleerd dat je niet direct in de oplossingsmodus moet schieten. Geef ruimte aan je pijn want je emoties mogen er zijn. Problemen hoeven niet op de weegschaal; ongeacht hoe groot of klein ze lijken in vergelijking met die van anderen. Het gaat om jou en jouw beleving. Zelfcompassie betekent om je gevoelens met aandacht te bekijken. 

Les 3: Verbinden met compassie. Zie de ander en je ziet jezelf.

Er was een tijd dat ik dacht dat ik er helemaal alleen voor stond, vooral toen niets liep zoals ik wilde. Dit gevoel van falen ging gepaard met sociale isolatie waarbij ik het gevoel had dat niemand mijn strijd begreep. Dit klinkt heel dubbel, je praat niet over je pijnlijke emoties en tegelijkertijd voel je je zielig want niemand begrijpt je strijd. Ik heb geleerd dat lijden onderdeel is van het menszijn. Zelfcompassie betekent het besef hebben dat we nooit alleen zijn in onze strijd. Je kwetsbaar opstellen maakt ons sterk in de verbinding die we met anderen delen. 

Terug naar mijn ‘hutje op de hei’ 

Na een klein uur keer ik met een voldaan gevoel terug naar het uitzichtpunt. Ik voel me sereen en besef me; rijkdom zit ‘m niet in wat je hebt, maar in hoe je je voelt. Ik ga even zitten om op adem te komen, drink een chocomelletje, geniet van de uitgestrekte heidevelden en ben apetrots dat ik een nieuwe betekenis aan deze rustplaats heb kunnen geven.

Cadeau aan jezelf deze maand    

Deze maand wil ik je uitnodigen om eens stil te staan bij jezelf. Op welk vlak gun jij jezelf meer rust, begrip of mildheid in het nieuwe jaar? Misschien neem je een moment voor jezelf in stilte, of bespreek je het met dierbaren tijdens het kerstdiner. Dit is misschien wel het mooiste cadeau dat je jezelf kunt geven.

Wil je ook nog graag een cadeautje weggeven deze maand? Doneer dan aan Stichting MIND. Daarmee zorg je ervoor dat de hulplijn voor mensen met psychische problemen kan blijven bestaan. Een klein gebaar met een grote impact. Ik wens je een compassievolle decembermaand toe.